เหรียญที่ระลึกสำหรับชาวเขาเป็นเสมือนบัตรประจำตัวประชาชนสำหรับชาวไทยภูเขา แสดงว่าได้รับการขึ้นทะเบียนสัญชาติไทยแล้ว
🔰 มีลักษณะเป็นเหรียญห้อยคอ ขนาดเส้นผ่าศูนย์กลางประมาณ 3 ซม.
ด้านหน้า - เป็นพระบรมฉายาลักษณ์พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช
ด้านหลัง - เป็นแผนที่ประเทศไทย ริมขอบด้านบนมีข้อความ ‘เหรียญที่ระลึกสำหรับชาวเขา’ ส่วนตรงกลางคือตัวย่อ
“เลขข้างหลังนี้เป็นเลขที่ใช้แทนเลขบัตรประชาชน”
ด้วยพระอัจฉริยภาพที่กว้างไกลในการพัฒนาของพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช พระองค์ได้เสด็จฯ ทรงเยี่ยมเยือนพสกนิกรชาวไทยภูเขาเผ่าต่างๆ ในหลายจังหวัด โดยทุกครั้งจะทรงแนะนำการเพาะปลูกพืชผักเมืองหนาวทดแทนการปลูกพืชเสพติด เพื่อให้ชาวไทยภูเขามีอาชีพที่สร้างรายได้ สามารถพึ่งพาตนเองได้ มีพื้นที่ทำกินของตนเอง ไม่ต้องอพยพย้ายถิ่นฐาน ทำให้สงครามการปลูกพืชเสพติดและการทำไร่เลื่อนลอยในประเทศไทยยุติลง
ในช่วงที่ชาวไทยภูเขาจำนวนมากยังอพยพย้ายถิ่นฐาน และการสำรวจสำมะโนประชากร การพิสูจน์สัญชาติเพื่อทำบัตรประชาชนนั้นเป็นไปได้ยาก พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดชได้สร้าง “เหรียญที่ระลึกสำหรับชาวเขา” ทรงมีพระมหากรุณาธิคุณพระราชทานให้ชาวไทยภูเขา เมื่อคราว พระราชสมภพครบ 3 รอบ ในปี พ.ศ. 2506 เพื่อมอบให้ชาวไทยภูเขาที่เลิกปลูกพืชเสพติด และใช้แทนบัตรประจำตัวประชาชนมีหมายเลขประจำตัวสำหรับชาวไทยภูเขาแต่ละคน เหรียญที่ระลึกสำหรับชาวเขาจึงเป็นเสมือนบัตรประจำตัวประชาชนสำหรับชาวไทยภูเขา แสดงว่าได้รับการขึ้นทะเบียนสัญชาติไทยแล้ว
ต่อมาเมื่อความเจริญของบ้านเมืองก้าวหน้าขึ้น จึงได้มีการสำรวจสำมะโนประชากรชาวไทยภูเขาอย่างทั่วถึง ทำให้ชาวไทยภูเขาเผ่าต่างๆ ได้รับสัญชาติไทยอย่างถูกต้อง ความจำเป็นในการใช้ “เหรียญที่ระลึกสำหรับชาวเขา” ก็หมดไป แต่ทวีคุณค่าในการเป็นหลักฐานสำคัญทางประวัติศาสตร์ให้คนรุ่นหลังและผู้สนใจได้สืบค้นและรับรู้ถึงเหตุการณ์ที่ครั้งหนึ่งได้เคยเกิดขึ้น